Nhiều điều kỳ diệu từ loài thảo dược Náng hoa trắng
14-10-2021

Náng hoa trắng có khả năng kháng ung thư ?

Dược liệu Náng hoa trắng (Crinum asiaticum L) hay còn gọi là Đại tướng quân hoa trắng (Họ Amaryllidaceae) mọc phổ biến khắp cả Bắc và Nam. So với Trinh nữ hoàng cung (Crinum latifilium L.) thì cây náng hoa trắng dễ trồng và cho năng suất thu dược liệu lớn hơn gấp nhiều lần (gấp khoảng 6 lần).

Các nghiên cứu y học cho thấy thành phần hóa học (alcaloid) trong dược liệu náng hoa trắng và trinh nữ hoàng cung có tác dụng chống viêm, chống độc tế bào. Tuy nhiên, hàm lượng alcaloid toàn phần và lycorin trong Náng hoa trắng nhiều hơn so với Trinh nữ hoàng cung. Chính vì vậy, Náng hoa trắng có thể sử dụng thay thế dược liệu Trinh nữ hoàng cung.


Nấu cao dược liệu từ cây náng hoa trắng có thể kháng ung thư

Năm 2001, nhóm nghiên cứu người Nhật Bản và Hàn Quốc đã phân lập từ phân đoạn ethyl acetat ở cao chiết methanol thân rễ loài thảo dược náng hoa trắng. japonicum được 3 alcaloid phenanthridine (criasiaticidin, pratorimin và lycorin) và một dẫn chất flavan bằng các phương pháp sắc ký kết hợp. Cả 3 alcaloid này đều có hoạt tính gây độc tế bào và hoạt tính kháng u. Chất Lycorine là một alkaloid của phenanthridine - liên quan đến lycobetaine, cũng được phát hiện là có tác dụng kháng mô ung thư phổi thể tế bào lớn (large cell lung carcinoma) LXFL529 và ung thư phổi Lewis (LLC) (đối với trường hợp thứ hai, E[D.sub.50]=0,5mg/mL). Điều này được thử nghiệm trên chuột BDF-1 được cấy các tế bào LLC dưới da. Sau hai tuần điều trị, lycorine với liều 10mg/kg cho thấy có sự kháng ung thư, với tỷ lệ hạn chế ung thư là 80,5% (Tỷ lệ hạn chế ung thư được tính bằng tỷ lệ phần trăm khối tế bào ung thư trung bình của nhóm được điều trị trong khối tế bào ung thư trung bình của nhóm được theo dõi).

Cùng trong thời gian này, Trần Bạch Dương và cộng sự đã nghiên cứu về chất alcaloid trong Trinh nữ hoàng cung và Náng hoa trắng và phân lập được 12 alcaloid từ Trinh nữ hoàng cung và 6 alcaloid từ Náng hoa trắng. Qua khảo sát của nhóm cho thấy hoạt tính alcaloid toàn phần của Náng hoa trắng và Trinh nữ hoàng cung đều có tác dụng ức chế rất mạnh 3 dòng tế bào (Hep-G2, RD, FI) ung thư ở người và thể hiện tính kháng khuẩn, kháng nấm. Trong một nghiên cứu khác, khảo sát về hoạt tính sinh học và gây độc tố tế bào của ancaloid, đồng thời đưa ra kết luận về hàm lượng các ancaloid và lycorin trong Náng hoa trắng rất cao.


Nghiên cứu về loài thảo dược Náng hoa trắng

Năm 2001, Viện Dược liệu đã bắt tay vào triển khai nghiên cứu về loài thảo dược Náng hoa trắng, thực hiện đề tài cấp Bộ “Nghiên cứu cây Náng hoa trắng làm thuốc chữa phì đại lành tính tuyến tiền liệt”. Đề tài được nghiệm thu năm 2006 và được đánh giá xuất sắc. Đề tài kết luận: năng suất thu nguyên liệu của Náng hoa trắng hơn hẳn Trinh nữ hoàng cung và rất có lợi thế để phát triển vùng nguyên liệu. Hàm lượng alcaloid toàn phần cao (0,97%), cao hơn so với Trinh nữ hoàng cung(0,49% ) và Náng hoa đỏ (0,56%). Tháng 6 là thời gian thu dược liệu cho hàm lượng alcaloid toàn phần cao nhất trên cây chưa ra hoa. Môi trường sinh thái khác nhau, về sơ bộ chất lượng dược liệu không khác nhau nhiều.

Kết quả nghiên cứu dược lý

+ Xác định khả năng chống viêm mạn rất tốt của Náng hoa trắng (liều 3g dược liệu khô/kg thể trọng) trên cả 2 dạng: cao náng hoa trắng ở dạng cồn và cao náng hoa trắng ở dạng nước. Tuy nhiên, Cao náng hoa trắng ở dạng cồn có tác dụng tốt hơn (giảm trọng lượng u hạt 25,4% ở cao cồn và 11,8% ở cao nước).

+ Cao cồn và cao nước Náng hoa trắng (liều 3g dược liệu khô/kg thể trọng) đều có tác dụng làm giảm phì đại lành tính trên tuyến tiền liệt. Ở Cao cồn náng hoa trắng có tác dụng tốt hơn so với ở dạng nước(giảm 35,4% ở cao cồn và 28,9% ở cao nước).


Nhà cung cấp nguyên liệu dược náng hoa trắng tác dụng giảm phì đại ttuyến tiền liệt

+ Xác định tác dụng giảm phì đại tuyến tiền liệt của bột alcaloid toàn phần Náng hoa trắng với các liều lượng 60mg, 90mg và 120mg (tương ứng với 2g, 3g và 4g dược liệu khô/kg thể trọng) tương tự nhau.

+ Xác định độc tính cấp theo đường uống của Náng hoa trắng trên chuột là: LD50 = 0,683g bột alcaloid toàn phần/kg thể trọng = 22,75g dược liệu/kg thể trọng.

+ Xác định độc tính bán trường diễn của Náng hoa trắng với liều lượng cao gấp 10 lần trên thỏ so với liều lượng dự kiến sử dụng trên người (75mg alcaloid toàn phần/kg thể trọng). Thực hiện thử nghiệm kéo dài 30 ngày, không thấy có biểu hiện ngộ độc trên chức năng gan, thận, huyết học và mô học của thỏ.

+ Các tác dụng dược lý không mong muốn: Thí nghiệm ở các liều tương đương lâm sàng thực hiện áp dụng trên động vật cho thấy bột alcaloid Náng hoa trắng không gây ảnh hưởng đến hoạt động sinh dục cũng như không gây ảnh hưởng đến hoạt động của tim và huyết áp. Tiếp tục nghiên cứu sâu hơn ở các giai đoạn thử lâm sàng trên ngư­ời.

Từ các kết quả nghiên cứu hóa học và dược lý trên đã chứng minh: Náng hoa trắng được các nhà cung cấp nguyên liệu dược phẩm đánh giá là dược liệu quý và là giải pháp trong một số hướng điều trị phì đại lành tính tuyến tiền liệt, u vú, u xơ tử cung và hỗ trợ điều trị ung thư.